FTX maceralı bir şekilde battı gitti. Geçen hafta boyunca sadece bununla ilgili konuştuk, yazdık ve Tweet’ledik. Bu borsada parası kalan arkadaşlarıma da geçmiş olsun demek istiyorum bu vesileyle. Kripto camiasına FTX kadar edepsiz ve ahlaksız bir kurum gelmemiştir sanırım, bizim Thodex ve Çiftlik Bank’ın yaptıkları bunun yanında ilkokul çocuklarının yaramazlığı gibi kalır.
Deşildiğinde daha arkasından neler çıkacak bakalım. SEC (bizdeki SPK’ya denk geliyor) başkanı Gensler’in adı, FTX’in dev yolsuzluğunda ön saflarda geçiyor. İktidar partisi olan Demokratların da en büyük parasal destekçilerinden olan SBF, isminin kısaltılmamış hali ile Sam Bankman-Fried, muhtemelen çok büyük, devletler düzeyinde bir düzenbazlığın piyonu olmuş. Wolf of Wall Street filmi bu olayların yanında romantik komedi olarak kalacak sanıyorum. İzliyor olacağız.
Benim bu yazıda derdim SBF’in nasıl yolsuzlukların içinde olduğu, ne derinliğe battığı değil. Bunları zaten arkadaşlarımız önümüzdeki günlerde detaylı biçimde anlatacaklardır. ABD yönetimi ise olayı olabildiğince örtbas etmeye çalışacak, çünkü SBF iktidarın en büyük destekçilerinden birisi, Soros’un ardından ikinci sırada. Ben bu yazıda olaya makro perspektiften bakarak nasıl sonuçlar çıkarmamız gerektiğini irdeleyeceğim.
FTX olayı sadece bir kripto krizi değildir, tüm Batı finans kapitalizminin çöküşünün tetikleyicisidir
Olayları çorap söküğü gibi ipliğin bir ucundan tutarak söken ve açığa çıkaran CZ bakın basınımızın haberine göre ne demiş:
“Binance’in Kurucusu ve İcra Kurulu Başkanı Changpeng Zhao (CZ), FTX’teki erimenin tam etkisinin henüz hissedilmediğini belirterek, “kademeli” kripto krizi ve finansal çöküş konusunda uyarıda bulundu.”
Şimdi bu haberi yazanlar ümit ediyorlar ki, FTX’deki erime ile sonunda bekledikleri şey olacak, kripto finans çökecek, bitecek. Bu niyetle başlık atmışlar, “Finansal çöküş yolda” diye. Ancak onlara kötü bir haberim var! CZ’nin başlattığı temizlik, kriptoparalar için zaten sorunlu olduğu bilinen sahada yapılmıştır. Sanıldığı gibi kriptoparalar ve blokzincir değil, asıl fiat paralar ve onun üzerine inşa edilmiş ahlaksızlık imparatorluğu çökmektedir. Asıl şimdi batmaz zannedilen sistemin çöküşü başlamıştır.
1) FTX olayı merkezi finans için sonun başlangıcıdır
Bütün dünyada 1990’ların sonlarından beri acayip bir dönem hakim olmuştu. Bu dönem 2022 Mart ayında bitti ve yerini yepyeni bir konjonktüre, bambaşka bir dünya düzenine bıraktı. Acayipliği neredeydi bu 20-25 yıllık dönemin? Bir defa bu dönem, para basma işini merkezde ve kendi uhdelerinde tutan ve bununla dünya üzerinde maceralarını fonlayan bir takım kişilerin hakimiyetinin tarihi zirvesiydi. Bir takım küreselci elitist gruplar ve insanlar, (bunlara kısaca WEF’ciler diyelim) maceralarını geçtiğimiz 20 küsur yılda basılan karşılıksız dolarlarla fonladılar. Bu dolarlarla dünyanın bir çok ülkesinde klikler oluşturdular, savaşlar çıkardılar, çalkantılar planladılar ve karanlık emellerini gerçekleştirdiler. Ahlaksız planlarını fonladılar ve sonuçta dünyada yüzbinlerce insanın ölümüne sebep oldular. Renkli ve renksiz devrimlere imza attılar, laboratuvarda virüs yapıp bizleri topluca öldürmeye bile niyetlendiler. Tüm bu faaliyetler kolay ve ucuz bir şekilde elde ettikleri dolarlarla fonlandı. Bakın bu yılların tablosunu da koyalım:
Burada yeşil olan bölge dünyanın bir yıl içindeki tüm ekonomik üretimi, yabancı tabirle GDP’si. Mavi renkli olan kambur ise dünyanın üzerine yüklenmiş borç yükü. 2020’de çizdiğim bu grafiğin verilerini Dünya Bankası ve IIF’in sitesinden elde etmiştim. Aradan geçen iki senede borç yükü 300 trilyon doların da üzerine çıktı. Dünya üretimi de Pandeminin başladığı 2020’den sonra düştü. Mavi bölgenin 5 yıllık dönemler halinde planlanmış olduğunu söylemek de mümkün, adeta planlı bir para şişirilmesi ile önceden yazılmış bir global senaryo filme çekilmiş.
Google’dan arayarak bulabileceğiniz hiçbir kaynakta bu veriler benim burada koyduğum gibi üst üste konulmuyor; GDP borçlarla asla aynı tabloda çizilmiyor, onun yerine küresel borç GDP’nin yüzdesi olarak ve ince bir çizgi şeklinde gösteriliyor. Bu da gerçek durumu anlamamızı imkansız kılıyor. Oysa ki buradaki grafikte görüldüğü gibi 2000’ler boyunca küresel borç adeta şişip balon olurken dünya ekonomik üretimi ona orantılı olarak büyümemiş. Normalde mavi boyalı kısmın yeşilin az üzerinde seyretmesi ve ikisinin paralel seyretmesi gerekirdi. 1990’a kadar hep böyle olmuştu, sadece büyük dünya savaşlarında aradaki fark açılıyordu. Acaba biz de son 20 senede bir dünya savaşı içinde miyiz? Öyleyse kime karşı savaşmaktayız?
2) Borcu üretenler ve alacaklılar aynı kişiler!
FTX olayında ilk bakışta görülemeyen borç döngüleri mevcut. Örneğin, Amerikan devleti tarafından Kongre’ye onaylatılarak Ukrayna’ya askeri yardım yapılmıştı; o yardım paraları Ukrayna tarafından (muhtemelen yabancı danışmanların önerisiyle) FTX fonlarına yatırılmış, oradan da Demokrat partinin seçim desteği olarak tekrar Amerika’ya geri gelmiş. Tablodaki 20-25 senelik borç artışı da aynı bu örneğe benzer şekilde çalışmıştı: Bir el ülkelere paralar veriyor, sonra o paralar dönüp dolaşıp yeniden borcu verenlere faizi ile geri dönüyor. Net sonuçta o ülke ve vatandaşları global bankalara borçlu oluyor: Yani, borçlu olan hep biziz de alacaklılar ortada yok. İşte kapitalizmin o görünmeyen eli bakın ne hale gelmiş!
3) Para satarak para kazanmak kripto dünyasına ait bir model değildir.
Kripto paralar ve blokzincir dünyası paradan para kazanılan bir yer değildir. Bu konuda ısrarcıyım. O model paranın pamuk şeker gibi havagazıyla üretildiği dünyanın modelidir. Para satarak satılan paranın faizinden kazanılan modelin batmakta olan banka sistemine ait bir kurgu olduğunu anlamamızın zamanı gelmedi mi? Karşımızda alternatif bir model varken hem de, elimizde blokzincir teknolojisi varken.
Sayısı bilinen ve şeffaf bir şekilde kaydı tutulan kriptoparaların dünyasında bile Ponzi şema yapmak için FTX gibi pervasız ve sosyopatik bir cesarete sahip olmak lazım. Ancak bu da oldu işte. Herkesin gözü önünde ve göstere göstere Ponzi yaptılar… Şimdi herkes bizden bunun tüm kripto ekosisteminde standart uygulama olduğunu kabul etmemizi istiyor. Ne münasebet?
Kripto dünyasına kumarhane olarak bakmamayı öğrenemeyenler var. Burasının “sound money” yani “sağlam para” dünyası olduğuna asla inanamayanlar. Kafasında kapitalist yargıların ve ön yargıların kazılı olduğu insanlar var, onlar ne yaparsanız yapın işin içinden bir kumarhane çıkartmayı başarırlar. Bizim bundan sonra içimizden temizliğini yapacağımız zihniyet işte bu zihniyet olacak. CZ’nin başlattığı temizlik tüm ekosisteme yayılacak ve bu ahlaksız mekanizmayı vücudumuzdan, sistemimizden silip atacağız. Geriye sadece inovasyon ve temiz teknolojik üretim kalacak.
