Merkezi olmayan kimlik, açık standartlara dayalı olan bir kimlik yönetimi çerçevesi olmaktadır. Ayrıca kendi kendine egemen olan kimlik olarak da bilinmektedir. Merkezi Olmayan Kimlik Nedir? adlı konu başlığımızı NFXHaber olarak bu makalemizde cevap vereceğiz.
Merkezi Olmayan Kimlik Nedir?
Öncelikle bir kimliğin ne olduğunu düşünün. Bir kişinin kimliğini doğrulamak için kullanılan bir kimlik belgesi hükümet gibi merkezi bir otorite tarafından verilen bir pasaport anlamına gelmektedir. Özellikle dijital kimlikler ehliyet gibi bu çeşit belgelerin sayısallaştırılmış bir versiyonu olmaktadır. Aynı zamanda bir uygulama ya da web sitesiyle etkileşim kurarken bu verileri farklı sebeplerden paylaşırız. Kimi zaman onayımız istense de, çoğunlukla verilerin kime ait olduğu üzerinde fazla kontrole sahip değiliz. Bu noktada Merkezi olmayan kimlik yönetimi kişisel verilerimiz üzerinde daha fazla kontrole sahip olma hakkımızı tanımaktadır. Sadece o belirli bağlamda gerekli olan doğrulama için alakalı olan bilgileri paylaşmaktadır.
Merkeziyetsiz Tanımlayıcılar (DID)
Kimlik yönetimindeki iki kavram temelini oluşturur: merkeziyetsiz tanımlayıcılar (DID) ve doğrulanan kimlik bilgileri (VC)’dir. Merkeziyetsiz tanımlayıcı olan DID, herhangi bir konuya, kişiye, kuruluşa ya da soyut varlığa atıfta bulunabilen, küresel olarak tanınan eşsiz bir tanımlayıcıdır. DID’ler kriptografik olarak oluşturulmaktadır.
İsminden de anlaşılacağı üzere, DID’ler merkezi kayıtlara dayanmamaktadır. Bir kimliğin meşruiyetini doğrulamak için Blockchain ve dağıtılan defter teknolojilerini kullanır. Bu sebeple, değişmez. Ayrıca hiçbir üçüncü taraf bunları kaldıramaz, sansürleyemez ya da manipüle edemez. Ayrıca DID’ler, gizliliği koruyup güvenliği sağlarken dijital kimliğinizi birçok platform ve Blockchain’de kullanmanıza imkan sunar.
Doğrulanmış Kimlik Bilgileri (VC)
Doğrulanan kimlik bilgileri VC’ler, kriptografik olarak oluşturulan bu türdeki kimlik bilgilerinin kurcalamaya karşı korumalı dijital sürümlerini temsil etmektedir. Özellikle fiziksel dünyada olduğu gibi, okul ve hastane gibi herhangi bir güvenilir kuruluş VC’ler yayınlayabilmektedir. Bu sebeple, VC’ler, fiziksel kimlik bilgileriyle aynı bilgileri içermektedir.
Aynı zamanda VC’ler ve DID’ler, açık standartların uygulanması yoluyla birlikte çalışmaktadır. Sonuç olarak, çeşitli kaynaklardan birçok kimlik bilgisi toplanarak, her biri tek bir kripto cüzdanında tutulabilmektedir. Özellikle DID’ler ve VC’ler için günümüzde kullanılan ön sırada gelen standartlar W3C ile sağlanır. Bu W3C’nin standartları 3 rol gerektirmektedir. Bunlar:
Sahipler: dijital kimliklerin sahipleridir.
İhraççılar: Kullanıcılarına kimlik bilgileri oluşturan ve veren güvenilir yetkili kişilerdir.
Doğrulayıcılar: Denetleyicilerin kimliğinin gerçekliğini doğrulayan üçüncü taraf kişilerdir.
Merkezi Olmayan Kimlik Nedir? Yönetimi Kim Sağlıyor?
Merkeziyetsiz kimlik yönetimi gelişmekte olan bir alan olmaktadır. Bu alandaki iki önemli oyuncu IOTA ve Ontolog’dir. IOTA, W3C standartlarına dayalı Birleşik Kimlik Protokolü (UIP) oluşturmaktadır. UIP, herkesin dijital bir kimlik yaratmasına izin verir. IOTA , problemsiz ve ölçeklenebilen bir çözüm olan Tangle olarak da bilinen kendi dağıtılmış defterini kullanmaktadır. Bu sebeple, UIP kullanarak merkeziyetsiz kimlikler oluşturmanın da problemsiz olması beklenmektedir. Özellikle UIP, kimliği tek bir birleşik protokol altında birleştirmek için bir platform sağlar. Bu sadece insanlarla değil ayrıca nesneler, arabalar vb. ile de güvenilir ilişkiler kurulacağı anlamındadır.
Ayrıca Ontology’nin ONT Kimliği, W3C standartları kullanılıp, oluşturulan başka bir merkeziyetsiz kimlik çözümü olmaktadır. Özellikle ONT ID, geliştiricilerin Java ve Golang dillerinde yazılan SDK’lar aracılığı ile VC’ler oluşturmasını sağlamaktadır. Tüm VC’leri DID’lerle birleştirmek için geliştiriciler ID SDK’larını kullanabilmektedir. Özellikle işletmeler, Ontology’nin merkeziyetsiz kimlik çözümlerini mevcut çerçeveleriyle problemsiz olarak entegre edebilmektedir.
