Kripto para sektörü ilk çıktığı günden bu yana birçok krik olay ile karşılaştı. Bunlar kimi zaman dolandırıcılık, kimi zaman hack, kimi zaman da piyasalarda yaşanan fud krizleri oldu. Her seferinde yeniden aya kalkmayı başaran kripto sektörü, 2022’de sınırlarını oldukça fazla test etti. Artan dolandırıcılık olayları, artan hack gelişmeleri ve son olarak iki büyük krater etkisi yaratan Terra ve FTX.
Özellikle FTX, oldukça hızlı büyüyen borsalar arasında yer alıyordu. Borsanın bugünlerde yaşadığı davaların temeline oluşturan yatırımcıların varlıklarını izinsiz bir şekilde kullanma stratejisi, onun çok hızlı bir şekilde büyümesini sağladı. Formula 1 sponsorluklarından şirket satın alımlarına kadar uzanan bu gelişim, Binance’in FTT’leri satacağını açıklamasının ardından bir deprem etkisi ile son buldu.
Bu gelişmeler ışığında 2022’de kripto para sektörünün başına gelen en büyük iki krizden biri şüphesiz FTX’in iflası oldu. Beraberinde birçok şirketin çökmesine neden olan borsa, yan şirketi Alameda Research ile de oldukça büyük krizlerin kapısını açtı.
Birçok ülke, kurum ve kuruluşun peşine düştüğü bu skanlar, son olarak denetim vergi ve danışmanlık şirketi KPMG’nin de radarına girmiş durumda.
KPMG, FTX krizinin arkasındaki detayları araştırmak için kolları sıvadı
Kripto para sektörünün ilk çıktığı günlerde vadettiği en kritik nokta şeffaflık ve anonimlikti. Bu çıkış noktalarından olan şeffaflık merkezi borsalar ile, anonimlik ise KYC ile anlamını yitirmiş oldu. Şeffaflık ve merkeziyetsizliğinin ödün veren kriptolar, karşılığında düzenleyiciler ve kullanıcılar tarafından genel kabül aldı.
Ne yazık ki her sektörde olduğu gibi kripto paraların da kazandırdığı devrimsel avantajlar suistimal edildi ve FTX gibi iz bırakan yaralar oluştu.
Tüm bu gelişim ve FTX krizinin arkasındaki toprağın rengini merak eden KPMG de konuyu inceledi.
Şirket, “Kripto sektöründeki hissedarlar için dersler ve çıkarımlar” ana mesajı ile yayımlanan araştırmada, FTX’i çöküşe götüren temel nedenler sekiz başlık altında sıralanmış durumda.
Bu başlıklar arasında 2 nokta ise özellikle dikkat çekiyor:
“Şirket ve müşteri fonlarının karıştırılması: FTX’in kardeş şirketi Alameda Research’e milyarlarca dolarlık müşteri fonunu borç olarak verdiği ortaya çıktı. Müşteri fonlarını başkalarına vermek ve izin alınmadan bu fonlar ile işlem yapmak ABD menkul kıymetler yasasına göre yasa dışı olduğu gibi FTX’in kendi hizmet şartlarını da ihlal ediyor.”
Varlıkların suistimal edildiğini belirten bu başlığın bir diğer önemli kısmı ise diğer noktada görülüyor:
“Token’lerin teminat olarak kullanılması: FTX’in kendi FTT token’i Alameda tarafından kaldıraçlı işlemlerde teminat olarak kullanıldı. Bu nedenle FTT’nin değeri FTX’in varlığını sürdürmesine bağlıydı. FTT’nin fiyatı 22 doların altına düştüğünde Alameda’nın borçlarını geri ödeyemediği için kredileri de likide edildi.”
Tüm bu gelişmeler ışığında kullanılan bu fonlar ile yüksek miktarlarda kazanç elde eden borsa, bunları yatırımlar, sponsorluklar ve yeni şirket alımları için kullandı. Hatta kurucu Sam Bankman-Fried, bu fonları kullanarak ABD’nin siyasi kuruluşlarına dahi bağış yaptı. Bu kurumlar her ne kadar sessizliklerini korusalar da davada gelişmeler yaşanmaya devam ediyor.
Konu hakkında yorum yapan Cointelegraph yazarlarından Erkan Öz de şunları kaydetti:
“CoinMarketCap verilerine göre kripto paraların toplam günlük işlem hacmi yaklaşık 27 milyar dolar. Bu hacmin sadece yüzde 7’si merkeziyetsiz De-Fi platformlarında oluşuyor. Bir başka deyişle kripto varlıklarda işlemlerin yüzde 93’ü merkezi kuruluşlarda gerçekleşiyor. Özellikle borsa adı verilen merkezi alım satım platformları, blok zinciri teknolojisinin getirdiği yüksek güvenlik standartlarına sahip değil. Daha da önemlisi merkeziyetsiz kripto varlıklar yazılımda bulunan, değiştirilmesi çok zor kodlarla idare ediliyor. Ancak merkezi kripto para borsaları yöneticilere, onların kanunlara uymasına ve doğru risk değerlendirmesi yapmasına güvenmek zorunda. Son olarak yaşanan FTX’in iflası ise merkezi borsaların tüm bu zaaflarını tekrar göz önüne serdi. Merkeziyetsiz varlıklar etrafında kurulmuş olan bu merkezi yapılar birçok ülkede gerekli kanunlar henüz çıkartılmadığı için denetimsiz bir şekilde faaliyet gösteriyor. FTX’in çöküşü bize merkezi yapıda olan kripto para kuruluşları için acilen regülasyonlar çıkarılmasının ne kadar gerekli olduğunu gösteriyor.”
