Bitcoin’in (BTC) yıl başından beri yüzde 60, Ether’in (ETH) ise yüzde 66 değer kaybetmesi, kripto karşıtlarından belki de haklı olarak epey eleştiri aldı. Diğer yandan, benzer ölçüde kötü performans gösteren birçok hisse senedi de bulunuyor.
Kripto fiyatlarında görülen keskin dalgalanmaların sebepleri olarak büyük merkezi getiri ve kredi platformlarının borçlarını ödeyemez hale gelmesi, Three Arrows Capital’ın iflas etmesi ve birçok borsa ve madencilik havuzunun likidite sorunları yaşaması gösterilebilir.
Diğer yandan, Tesla’nın Bitcoin yatırımının yüzde 75’ini yılın ikinci çeyreğinde zararına satması da, yatırımcıların kurumsal yaygınlık algısını pek iyi etkilemedi.
Merkez bankalarının parasal daralma politikaları ve faiz artışı kararları ise, kripto paralar dahil birçok varlık sınıfını etkiliyor. Dünya genelinde milyar dolarlık birçok şirket de değer kaybetti.
Nakde ihtiyacı olan şirketlerde kıyım
Kripto paraların aksine şirketler, özellikle de borsada listelenenleri finansmana dayanıyorlar. Bu nakit, günlük operasyonlardan şirket satın alma ve birleşmelerine kadar birçok alanda kullanılıyor. Merkez bankalarının belirlediği faiz oranları, bu nedenden dolayı enerji, otomobil satışı ve teknoloji gibi borcun yoğun olduğu sektörlere büyük bir etkide bulunuyor.
İtalya merkezli petrol ve gaz mühendisliği ve keşif hizmeti sağlayıcısı Saipem’in (SPM.MI) hisseleri, 2022’de yüzde 99,4 geriledi. Faiz oranlarının artmasıyla birlikte, şirketin artan sermaye giderlerini karşılamak için nakde ihtiyacı vardı.
10 binden fazla çalışanı olan Alman enerji şirketi Uniper (UN01.DE), Nord Stream 2 doğalgaz boru hattı projesinin durdurulmasıyla birlikte işlerinde ciddi bir aksama gördü. Enerji fiyatlarının artmasıyla birlikte, Uniper faaliyetlerini sürdürmeye devam edemedi ve Eylül 2022’de Alman hükümeti tarafından kamusallaştırıldı. Şirketin hisselerinde bunun sonucunda yüzde 91,7 düşüş görüldü.
Cazoo Group Ltd’nin (CZOO) piyasa değeri mevcut durumda 466 milyon dolar olsa da, otomobil satış şirketinin değeri, 2021 sonunda 4,55 milyar dolardı. Bu da yüzde 90 değer kaybı anlamına geliyor. Benzer şekilde, ABD merkezli otomobil şirketi Carvana’nın (CVNA) hisselerinde de yüzde 87 düşüş görüldü.
Biotech companies I-Mab (IMAB) ve Kodiak Sciences (KOD) da 2022’de değerlerinin yüzde 90’ını kaybetti. Çin merkezli I-Mab’in hisseleri, ortağı AbbVie’nin kanser tedavisinde kullanılacak ilaç testlerini durdurmasının ardından çakıldı. Kuzey Amerika merkezli Kodiak Sciences da üçüncü aşamaya geçen ilaç testinin başarısız olmasının ardından benzer bir kader yaşadı.
Teknoloji sektörü büyümeye dayanıyor, fakat büyüme yavaşladı
Yavaşlayan büyüme ve artan istihdam giderlerinden derinden etkilenen bir başka sektör de yazılım hizmetleri oldu. Örneğin bulut sağlayıcısı Kingsoft Cloud Holdings (KC), yılın ilk çeyreğinde 533 milyon dolar net zarar etti. Sonraki üç ayda 803 milyon dolarlık daha da büyük bir zarar beyan eden şirketin hisseleri, yıl başından beri yüzde 87,6 düşüş gösterdi.
Teknoloji sektöründe bir diğer örnek olan yapay zeka ve IoT sağlayıcısı Tuya Inc. (TUYA), 2022’de yüzde 83,7 değer kaybetti. Bu yıl hissesi yüzde 80’den fazla düşen diğer şirketler arasında Cardlytics (CDLX), Bandwidth (BAND), Matterport (MTTR) ve Zhihu (ZH) bulunuyor. Her biri unicorn olan, yani 1 milyar doların üzerinde piyasa değerine sahip bu şirketlerin gösterdiği düşüş dikkate alınmalı.
